Một số đơn vị Thanh tra Sở Tư pháp đề nghị Thanh tra Bộ hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành đối với việc cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất. Sau khi nghiên cứu, xem xét, Thanh tra Bộ có ý kiến như sau:
Tại khoản 2 Điều 8 Nghị định số 13/2008/NĐ-CP ngày 04/02/2008 của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Sở Tư pháp là cơ quan chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân tỉnh có nhiệm vụ tham mưu, giúp Uỷ ban nhân dân tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, giáo dục pháp luật;... chứng thực;
Tại khoản 2 Điều 28 Luật Thanh tra và khoản 2 Điều 10 Nghị định Thanh tra tư pháp quy định: Thanh tra Sở Tư pháp có thẩm quyền thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Sở Tư pháp theo quy định của pháp luật.
Do đó, Thanh tra Sở có thẩm quyền thanh tra hoạt động chứng thực, thẩm quyền cụ thể được xác định như sau:
1. Đối với việc chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký
Hiện nay, việc chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký.
Theo quy định tại khoản 5 Điều 20 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP, thì Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện việc quản lý nhà nước về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký tại địa phương có nhiệm vụ, quyền hạn:... kiểm tra, thanh tra hoạt động cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký của Uỷ ban nhân dân cấp huyện.
Theo quy định tại khoản 6 Điều 20 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP, thì Uỷ ban nhân dân cấp huyện thực hiện việc quản lý nhà nước về cấp bản sao từ sổ gốc, chúng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký tại địa phương có nhiệm vụ, quyền hạn:... kiểm tra, thanh tra hoạt động cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký của Uỷ ban nhân dân cấp xã.
Do sự phân cấp của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP nêu trên, Thanh tra Sở Tư pháp chỉ có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra hoạt động cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký của Uỷ ban nhân dân cấp huyện và không có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra hoạt động này đối với cấp xã.
2. Đối với việc chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất
Tại thời điểm Thanh tra Sở đề nghị Thanh tra Bộ trao đổi nghiệp vụ thanh tra theo Công văn số 03/CV-TTr ngày 29/5/2009, việc chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 75/2000/NĐ-CP ngày 08/12/2000 của Chính phủ về công chứng, chứng thực và Thông tư liên tịch số 04/2006/TTLT/BTP-BTNMT ngày 13/6/2006 của Liên Bộ Tư pháp và Bộ Tài nguyên & Môi trường hướng dẫn việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất.
Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 19 Nghị định số 75/2000/NĐ-CP thì Uỷ ban nhân dân tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về công chứng, chứng thực có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra hoạt động của Phòng Công chứng và Uỷ ban nhân dân cấp xã. Do vậy, Thanh tra Sở có đầy đủ cơ sở pháp lý để tiến hành một cuộc thanh tra chuyên ngành về chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất.
Tuy nhiên, hiện nay, thực hiện Luật Công chứng năm 2006; Nghị định số 02/2008/NĐ-CP ngày 04/01/2008 quy định chi tiết và hướng dẫn một số Điều của Luật Công chứng và khoản 8 Thông tư số 03/2008/TT-BTP ngày 25/8/2008 của Bộ Tư pháp hướng dẫn thi hành một số Điều của Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký, Bộ Tư pháp đã có nhiều Công văn gửi các Sở Tư pháp và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị chuyển giao thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch sang tổ chức hành nghề công chứng. Mặt khác, tại điểm b khoản 4 Điều 26 Nghị định số 88/2009/NĐ-CP ngày 19/10/2009 của Chính phủ về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm:... xem xét, quyết định chuyển giao việc chứng thực các hợp đồng, giao dịch mà Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã đang thực hiện sang tổ chức hành nghề công chứng ở địa bàn cấp huyện mà tổ chức hành nghề công chứng đáp ứng được yêu cầu công chứng; đối với những nơi chưa có quyết định chuyển giao của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thì người tham gia hợp đồng, giao dịch có quyền lựa chọn công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã, cấp huyện theo quy định của pháp luật, nhiều tỉnh, thành trong cả nước đã có Quyết định chuyển giao các hợp đồng, giao dịch từ Ủy ban nhân dân sang cho các tổ chức hành nghề công chứng.
Để phục vụ cho việc đánh giá, tổng kết, chấn chỉnh, khắc phục, rút kinh nghiệm chung về công tác chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện quyền của người sử dụng đất của Ủy ban nhân dân cấp xã và đẩy mạnh công tác chuyển giao thẩm quyền này cho các tổ chức hành nghề công chứng thì Thanh tra Sở cần tiến hành thanh tra để thu thập tài liệu, chứng cứ phục vụ cho nội dung nêu trên.
Trên đây là ý kiến của Thanh tra Bộ về vấn đề thanh tra chuyên ngành công tác chứng thực đối với Uỷ ban nhân dân cấp xã, đề nghị Thanh tra các Sở Tư pháp nghiên cứư thực hiện./.
(Xin gửi kèm Công văn hướng dẫn cho Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu. Nếu cần hỏi thêm chi tiết xin liên hệ với Đ/c Hoàng Quốc Hùng số máy 0913001513 & 38231127)
Hoàng Quốc Hùng - Thanh tra Bộ Tư pháp