Thời gian gần đây, tội phạm sử dụng vũ khí có chiều hướng gia tăng phức tạp. Chỉ riêng quý I năm nay, đã xảy ra 25 vụ tội phạm sử dụng chất nổ, vũ khí nóng để gây án, 15 vụ dùng súng bắn đạn hoa cải, súng tự chế, 5 vụ súng quân dụng, 4 vụ dùng mìn, chất nổ… nhằm giải quyết mâu thuẫn cá nhân, trả thù, đòi nợ thuê, bảo kê, cờ bạc, cá độ bóng đá… Phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Trung tướng Phạm Quý Ngọ, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm về giải pháp cho vấn đề này.
Đã có hậu quả nghiêm trọng
PV: Thưa Trung tướng, xin ông cho biết thông tin về tình hình tội phạm sử dụng vũ khí, trong đó có vũ khí nóng gây án trong thời gian gần đây?
*. Thời gian gần đây, tội phạm sử dụng vũ khí nói chung và vũ khí nóng nói riêng đang có chiều hướng gia tăng phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng tới an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, gây hoang mang trong quần chúng nhân dân. Quý I năm 2010, đã xảy ra 25 vụ đối tượng sử dụng chất nổ, vũ khí nóng để gây án, có 15 vụ dùng súng bắn đạn hoa cải, súng tự chế, 05 vụ súng quân dụng, 04 vụ mìn, chất nổ… nhằm giải quyết mâu thuẫn cá nhân, trả thù, đòi nợ thuê, bảo kê, cờ bạc, cá độ bóng đá.
Có vụ được xác định do các băng, nhóm tội phạm gây ra và đã xảy ra ở nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Bắc Giang. Có một số vụ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Điển hình như vụ các đối tượng đi trên xe Ford, dùng vũ khí nóng tấn công làm một người bị thương, xảy ra tại quận 1, TP Hồ Chí Minh vào giữa tháng 3/2010. Hiện lực lượng Công an đã bắt được 9 đối tượng, thu 2 bình xịt hơi cay, 1 con dao dài 30cm, một roi điện, một khẩu súng có 3 đầu đạn. Hay vụ giải quyết mâu thuẫn bằng súng trên đường cao tốc Láng - Hoà Lạc (Hà Nội), đã bắt 6 đối tượng, thu giữ nhiều tang vật liên quan và đang ra lệnh truy nã 3 đối tượng.
PV: Theo nhận định của Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm, nguyên nhân gì khiến cho các đối tượng sử dụng vũ khí nóng gia tăng?
*. Theo tôi, có rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn tới tình trạng này. Thứ nhất, công tác nắm tình hình, chủ động phát hiện, phòng ngừa ngăn chặn loại tội phạm này của các cơ quan chức năng còn nhiều hạn chế, như việc quán xuyến tuyến, địa bàn trọng điểm để nắm chắc diễn biến, biến động của những đối tượng hình sự, nhất là số đối tượng trong các băng, ổ nhóm hoạt động lưu động, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra.
Bên cạnh đó, mặt trái của cơ chế thị trường đã tạo nên sự phân hoá giai cấp ngày càng mạnh, ranh giới giàu nghèo còn nhiều khoảng cách, nhiều người không có công ăn việc làm, lối sống thực dụng có xu hướng phổ biến ở giới trẻ, trong khi đó công tác quản lý xã hội, quản lý kinh tế, quản lý vũ khí vật liệu nổ, quản lý những cơ sở kinh doanh có điều kiện và quản lý con người…còn lỏng lẻo và có nhiều kẽ hở để bọn tội phạm lợi dụng hoạt động. Trong công tác quản lý vũ khí, vật liệu nổ, việc theo dõi, cấp giấy phép cho các cơ quan doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh, sử dụng chất nổ và các loại súng, đạn (súng săn, thể thao, súng tự chế, công cụ hỗ trợ khác) chưa được chặt chẽ, có trường hợp không đúng đối tượng.
Đáng chú ý là rất nhiều viên đạn “loại đạn hoa cải” mà Cơ quan Công an thu được mang nhãn hiệu “Sông Thao” do doanh nghiệp Quốc Phòng sản xuất để dùng cho công tác huấn luyện, thể thao nhưng đã lọt ra ngoài để bọn tội phạm sử dụng gây án.
Một bất cập nữa đó là chế tài xử lý theo Nghị định 47/CP của Chính phủ hiện nay còn quá nhẹ, đối với những hành vi buôn bán, tàng trữ, sử dụng loại “súng bắn đạn hoa cải”, súng bắn dạng bút bi… nhiều vụ chỉ xử phạt hành chính khi đối tượng buôn bán, tàng trữ hoặc sử dụng súng, nhưng chưa gây ra hậu quả nghiêm trọng. Do vậy, không có tác dụng răn đe.
Cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm minh
PV: Từ việc nhìn nhận nguyên nhân về loại tội phạm này, Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm đã và đang triển khai những biện pháp gì để kiềm chế và tiến tới giảm thiểu tội phạm sử dụng vũ khí gây án?
*. Trước tình hình trên, Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm đã chủ động tham mưu đề xuất Lãnh đạo Bộ Công an báo cáo Chính phủ chỉ đạo các Ban ngành có liên quan, các cơ quan pháp luật nghiên cứu đề xuất biện pháp xử lý đối với những hành vi buôn bán, tàng trữ, sử dụng loại “súng bắn đạn hoa cải” và các loại vũ khí khác… nhằm xử lý nghiêm minh trước pháp luật. Cụ thể là sẽ sửa Nghị định 47/CP lên thành Pháp lệnh quản lý vũ khí, vật liệu nổ theo hướng đưa súng săn, súng tự chế vào quản lý như vũ khí quân dụng.
Mặt khác, chúng tôi đã chỉ đạo Công an các địa phương, đơn vị tham mưu cho các cấp uỷ Đảng, chính quyền mở đợt phát động nhân dân tham gia phát hiện, thu hồi, giao nộp các loại vũ khí, vật liệu nổ. Đối với việc thực hiện công tác cơ bản, chúng tôi đang chỉ đạo quyết liệt Công an các địa phương đơn vị, tăng cường công tác nắm tình hình, điều tra cơ bản, lên danh sách các băng, nhóm tội phạm gây án nghiêm trọng, nhất là những băng nhóm sử dụng vũ khí nóng để gây án, hoạt động theo kiểu “xã hội đen” và tội phạm có yếu tố nước ngoài, tội phạm hoạt động lưu động, nhưng cơ sở kinh doanh có điều kiện có biểu hiện chuyên cho vay nặng lãi, đòi nợ thuê, những đường dây buôn bán vũ khí, vật liệu nổ… để lập chuyên án đấu tranh triệt phá, đưa xử lý nghiêm minh trước pháp luật.
Hiện Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm đã đề xuất lãnh đạo Bộ Công an mở các chuyên án liên tỉnh “Phòng ngừa, đấu tranh triệt phá các băng, nhóm tội phạm sử dụng chất nổ, vũ khí để gây án” do lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm là Trưởng ban chỉ đạo với sự tham gia của các Cục nghiệp vụ và Công an các địa phương. Đồng thời, đang có kế hoạch chỉ đạo triển khai thực hiện ở một số cụm địa bàn trọng điểm.
Người dân cần nêu cao tinh thần cảnh giác
PV: Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm có khuyến cáo gì cho người dân, doanh nghiệp trước những thủ đoạn của tội phạm sử dụng vũ khí nóng gây án?
*. Mục đích chính của bọn tội phạm là thu lợi bất chính bằng các hành động phạm tội, do vậy bọn chúng không từ bỏ hành vi, thủ đoạn nguy hiểm nào như giết người, cướp, cưỡng đoạt tài sản, thanh toán lẫn nhau để tranh giành địa bàn, mối làm ăn, hoặc giải quyết những mâu thuẫn khác, hoạt động của bọn chúng ngày càng tinh vi, xảo quyệt và manh động, hậu quả là nhiều gia đình, cá nhân, doanh nghiệp… bị xâm hại đến tính mạng và tài sản.
Vì vậy, mọi người cần nêu cao tinh thần cảnh giác, không nên vì tham lợi mà vô tình quan hệ, liên quan đến bọn tội phạm, cần chú ý đến việc cho vay nặng lãi, thuê những đối tượng xấu để đòi nợ thuê, giải quyết trong việc tranh chấp tài sản hoặc cạnh tranh việc làm ăn, tham gia cờ bạc, cá độ bóng đá… phương châm là chủ động tích cực tự bảo vệ mình và người thân trong gia đình cũng như những người khác. Mặt khác, cần thông báo kịp thời cho cơ quan công an thông tin về những đối tượng có hành vi phạm tội, hoặc nghi vấn có biểu hiện phạm tội, các đối tượng tàng trữ buôn bán vũ khí vật liệu nổ… để cơ quan công an xác minh điều tra giải quyết và khi cần sẽ hỗ trợ, hợp tác với cơ quan pháp luật theo dõi, cung cấp những thông tin, tài liệu về hành vi phạm tội của bọn tội phạm, cũng như những vấn đề khác liên quan.
Chúng tôi cũng khuyến cáo người dân nên tham gia tích cực phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, vận động người thân trong gia đình, làng bản, khối phố giao nộp vũ khí, vật liệu nổ… chấp hành nghiêm pháp luật, các chủ trương của chính quyền địa phương. Đồng thời, không tham gia buôn bán, tàng trữ sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, không dung túng bao che đối với những hành vi vi phạm pháp luật và tin tưởng vào lực lượng công an nói chung và lực lượng Cảnh sát PCTP nói riêng. Chúng tôi rất mong nhân dân tạo điều kiện giúp đỡ cho cán bộ chiến sỹ Công an hoàn thành tốt nhiệm vụ, đồng thời phát hiện những biểu hiện tiêu cực của số cá nhân, đơn vị thiếu tinh thần trách nhiệm, sách nhiễu nhân dân, có biểu hiện dung túng, bao che, tiếp tay cho bọn tội phạm… để báo cáo những người có trách nhiệm xác minh, có hình thức xử lý nghiêm minh.
PV: Xin cảm ơn Trung tướng.
Hồng Thúy