Đây là một trong những giải pháp được Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nhấn mạnh tại Hội nghị công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hành động quốc gia của Việt Nam về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2017 – 2024 (sau đây gọi là Chương trình) diễn ra hôm nay (ngày 16/6) với sự chủ trì của Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc.
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Lê Thành Long khẳng định công tác đăng ký và quản lý hộ tịch là nhiệm vụ quản lý nhà nước quan trọng của mỗi quốc gia bởi đây không chỉ là nguồn thông tin đầu vào cho các quyết định, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của đất nước mà còn góp phần bảo đảm quyền con người, quyền cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp.
Thời gian qua, công tác đăng ký và thống kê hộ tịch đã được Đảng, Nhà nước và Chính phủ quan tâm với nhiều chính sách, thể chế nhất quán và đang dần hoàn thiện qua từng thời kỳ. Sau hơn 2 năm triển khai Luật Hộ tịch năm 2014, công tác đăng ký, quản lý hộ tịch đã dần được chuyên nghiệp hóa, đội ngũ cán bộ làm công tác này đã được chú trọng tăng cường, qua đó giúp người dân làm các thủ tục đăng ký một cách dễ dàng, thuận tiện và nhanh chóng.
Bộ trưởng nhấn mạnh việc công bố và phê duyệt Chương trình hành động là một trong những hoạt động thiết thực nhằm tích cực triển khai Khung hành động của Hội nghị cấp Bộ trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương (ESCAP) về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2017 – 2024, trong đó Bộ Tư pháp giữ vai trò chủ trì. Do đây là chương trình được thực hiện trong thời gian dài, liên quan đến trách nhiệm nhiều Bộ, ngành, địa phương nên muốn triển khai hiệu quả, Ban chỉ đạo cần tập trung vào các giải pháp nâng cao năng lực, chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ, tránh tình trạng “bố trí” công chức, hạn chế kiêm nhiệm để không bị quá tải; đẩy nhanh nguồn lực xây dựng, triển khai Đề án Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử toàn quốc, đặc biệt là việc chuyển đổi dữ liệu từ sổ giấy sang điện tử, thống kê chính xác tỷ lệ khai sinh, khai tử trên từng địa bàn và toàn quốc.
Theo đánh giá của ông Kamal Malhotra, Điều phối viên Liên hợp quốc, triển khai Chương trình hành động sẽ góp phần quan trọng để xây dựng nguồn dữ liệu về dân số được đầy đủ, chính xác và hoàn thiện. Qua đó, tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ bảo trợ xã hội như giáo dục, y tế cho người dân cũng như thúc đẩy thực hiện các chính sách phát triển của quốc gia, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.
Hoan nghênh Việt Nam là nước tiên phong triển khai Khung hành động của khu vực châu Á – Thái Bình Dương về công tác hộ tịch, ông Hong Pum Thomas Chung, đại diện UNESCAP nhìn nhận đây là Chương trình hành động ý nghĩa và thiết thực, góp phần giảm bớt sự khác biệt trong xã hội, đảm bảo mọi người dân, đặc biệt là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương hoặc yếu thế không bị bỏ lại phía sau. Muốn vậy, Việt Nam cần tiếp cận, đánh giá về công tác hộ tịch một cách toàn diện đồng thời tăng cường phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức cũng như nâng cao nhận thức của người dân về công tác này.
Giới thiệu tổng quát về Chương trình, Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực Nguyễn Công Khanh nêu rõ mục tiêu chính mà Chương trình hướng tới là bảo đảm các sự kiện hộ tịch của công dân Việt Nam, người nước ngoài cư trú trên lãnh thổ Việt Nam, công dân Việt Nam cư trú ở nước ngoài được đăng ký kịp thời, đầy đủ, chính xác, đúng quy định pháp luật; nâng cao tỷ lệ đăng ký hộ tịch, tập trung vào tỷ lệ đăng ký khai sinh, đăng ký khai tử. Đồng thời, bảo đảm mọi người dân đều được cấp giấy tờ hộ tịch (đặc biệt là cấp Giấy khai sinh, Trích lục khai tử), có đầy đủ nội dung, phù hợp với thông lệ quốc tế.
Về công tác thống kê, Chương trình nhằm đảm bảo số liệu đăng ký hộ tịch được tổng hợp đầy đủ, chính xác, kịp thời, có các chỉ tiêu cơ bản theo thông lệ quốc tế; được công bố công khai, minh bạch, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và nhu cầu của tổ chức, cá nhân theo quy định pháp luật. Cùng với đó, thiết lập cơ chế phối hợp thống nhất giữa các ngành có liên quan, từ trung ương đến địa phương, bảo đảm hoạt động đăng ký, thống kê hộ tịch có chất lượng, hiệu quả, số liệu thống kê thống nhất, chính xác,
Tại Hội nghị, đại diện đến từ Bộ Y tế đã nêu lên thực trạng ứng dụng CNTT tại các cơ sở y tế còn chậm và manh mún, nhiều trạm y tế vẫn phải sử dụng công cụ tính toán thủ công. Mặt khác, do nước ta chưa có mã số định danh cho từng người nên cũng gây khó khăn trong việc tổng hợp số liệu sinh phân theo tuổi mẹ và số liệu tử vong, nguyên nhân tử vong phân theo tuổi, giới và vùng địa lý. Còn theo đánh giá của Ông Phạm Quang Vinh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, do chưa có cơ sở dữ liệu điện tử trong công tác đăng ký hộ tịch nên không thể tiến hành tính toán và phân tích sâu với các chỉ tiêu về sinh, tử, kết hôn từ nguồn dữ liệu đăng ký hộ tịch. Các chỉ tiêu về sinh, tử, kết hôn hầu như dựa vào dữ liệu điều tra trong khi hầu hết các quốc gia phát triển các chỉ tiêu này đều tính toán trên cơ sở nguồn đăng ký hộ tịch.
 |
 |
Nhiều khó khăn, vướng mắc khác cũng được các địa phương phản ánh như tại TP.HCM vẫn còn tình trạng thay đổi nhân sự thường xuyên làm ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng giải quyết hồ sơ đăng ký và thống kê hộ tịch; ở Lâm Đồng vẫn còn một bộ phận người dân sử dụng giấy đăng ký khai sinh từ trước năm 1975 mà không đăng ký lại gây khó khăn trong việc thống kê. Trong khi đó, lực lượng làm công tác hộ tịch còn mỏng, mỗi xã chỉ có 1 hoặc 2 cán bộ, trình độ lại không đồng đều cùng với kinh phí eo hẹp nên việc triển khai các chương trình, kế hoạch về công tác hộ tịch còn chưa đạt hiệu quả lại là khó khăn chủ yếu tại Ninh Bình.
Sau khi lắng nghe các trao đổi, thảo luận và nêu bật sự quan tâm, đồng hành sát sao của Chính phủ và bạn bè quốc tế với công tác hộ tịch trong suốt thời gian qua, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc vẫn tỏ ra lo ngại bởi nhận thức của nhiều cá nhân, tổ chức về công tác này còn chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ. Do vậy, để Chương trình hành động được triển khai hiệu quả, Thứ trưởng cho rằng cần phải tuyên truyền, phổ biến về các nhiệm vụ mà Chính phủ đã đưa vào Chương trình đồng thời tranh thủ sự hỗ trợ của bạn bè quốc tế để nâng cao nhận thức của toàn xã hội và giúp người dân được thụ hưởng tối đa các lợi ích mà Chương trình này đem lại.
Kim Quy