Ngày 21/10, Thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã trình bày Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13. Sau đó, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án luật nêu trên.
Khắc phục những sai sót rõ ràng về mặt kỹ thuật
Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 lần này liên quan đến 141 điều của Bộ luật, gồm 18 điều thuộc Phần những quy định chung và 123 điều thuộc Phần các tội phạm, trong đó có 38 điều sửa đổi về kỹ thuật, 102 điều sửa đổi về nội dung quy định trong điều luật và bãi bỏ 01 điều.
Về phạm vi sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự năm 2015, có hai loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, những sai sót của BLHS năm 2015 được phát hiện trong thời gian vừa qua khi Bộ luật chưa có hiệu lực thi hành chủ yếu là sai sót về kỹ thuật. Tổ công tác liên ngành do Ủy ban Tư pháp của Quốc hội chủ trì cùng các Bộ, ngành hữu quan đã tiến hành rà soát và về cơ bản đã thống nhất được về số lượng cũng như cách thức xử lý các sai sót này. Do vậy, để phù hợp với dung lượng thông thường của một đạo luật sửa đổi, bổ sung trong bối cảnh cùng với BLHS năm 2015 còn có 03 đạo luật khác đang được lùi hiệu lực thi hành (Bộ luật tố tụng hình sự, Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và Luật thi hành tạm giữ, tạm giam); đồng thời để bảo đảm tiến độ trình Quốc hội dự án Luật tại Kỳ họp thứ hai (10/2016) thì phạm vi sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015 lần này chỉ nên dừng lại ở những điều khoản cần thiết nhất.
Theo loại ý kiến thứ hai thì không nên quá lệ thuộc vào thời hạn trình dự án Luật này mà hạn chế phạm vi sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015. Tinh thần chung là cần phải sửa đổi triệt để, toàn diện BLHS năm 2015. Dự thảo Luật được thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết: đa số ý kiến UBTP cơ bản tán thành với quan điểm của Chính phủ về phạm vi sửa đổi là: khắc phục những sai sót rõ ràng về mặt kỹ thuật, kết hợp xử lý những quy định chưa hợp lý hoặc có khả năng khó áp dụng trên thực tế; việc sửa đổi không làm ảnh hưởng đến những chính sách hình sự lớn đã được Quốc hội khóa XIII thông qua và không dẫn đến phải sửa đổi các đạo luật đang được lùi hiệu lực thi hành cùng với BLHS năm 2015. Tuy nhiên, UBTP nhấn mạnh, việc sửa đổi lần này phải bảo đảm đã rà soát hết được các sai sót, tránh tình trạng sau khi thi hành lại phát hiện sai sót khác; đồng thời, đối với những quy định có thể dẫn đến tùy tiện trong áp dụng, thiếu nhất quán về chính sách hình sự, chưa phân hóa tội phạm, nội dung thiếu rõ ràng, mâu thuẫn với luật chuyên ngành… thì cũng cần nghiên cứu để sửa đổi nhằm bảo đảm tính thống nhất của cả Bộ luật cũng như với các đạo luật khác.
Thảo luận tại tổ, Đại biểu Dương Ngọc Hải (TP Hồ Chí Minh) cho rằng ít nhất phải sang kỳ họp thứ 3 (tháng 5-2017) mới có thể sửa xong và thông qua dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự. Với 141 điều của Bộ luật phải sửa, đại biểu Hải đề nghị “cần rà soát kỹ hơn nữa vì có thể còn nhiều điểm cần sửa chưa phát hiện ra. Chúng ta phải làm kỹ, vì nếu luật thông qua rồi, áp dụng vào cuộc sống rồi mà vẫn còn sai sót thì lúc đó hậu quả sẽ rất lớn” - Đại biểu Dương Ngọc Hải nói.
Đại biểu Lâm Đình Thắng, TP Hồ Chí Minh phân tích điều luật quy định những vi phạm trong lĩnh vực xuất bản và cho rằng còn nhiều mâu thuẫn, do đó “chưa thể yên tâm nếu Bộ luật hình sự được thông qua trong kỳ họp này”. Còn đại biểu Nguyễn Minh Đức (TPHCM) cũng lưu ý “phải hết sức thận trọng. Nhiều điều luật nếu sửa đổi sẽ có tương thích với các bộ luật khác nên cần nghiên cứu tổng thể để không có mâu thuẫn”.
Đại biểu Quốc hội đồng tình bỏ Điều 292
Theo Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Lê Thành Long trình bày, tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 292) là một trong 10 tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông được quy định tại mục 2 thuộc chương XXI của BLHS năm 2015 có khách thể xâm hại là an toàn công cộng, trật tự công cộng. Tuy nhiên, nội dung quy định về cấu thành tội phạm này không phản ánh rõ mối nguy hại cho an toàn công cộng, trật tự công cộng mà thực chất đây là cấu thành tội
“kinh doanh trái phép" trên môi trường mạng và xét về bản chất thì đây là một tội phạm về kinh tế nhưng lại được đặt ở chương "các tội xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng". Hơn nữa, trong danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện có đến 267 ngành nghề nhưng Điều 292 chỉ đề cập đến một số ngành nghề. Thêm vào đó, cũng các lĩnh vực kinh doanh được nêu tại Điều 292 nhưng nếu thực hiện qua mạng thì bị xử lý hình sự còn nếu không thực hiện qua mạng thì không bị xử lý hình sự. Như vậy là có sự bất bình đẳng và thiếu nhất quán. Xét trong bối cảnh tội kinh doanh trái phép đã được bãi bỏ thì cũng cần bãi bỏ Điều 292 của BLHS năm 2015, đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý của Nhà nước và nâng cao hiệu quả xử phạt hành chính đối với các vi phạm trong lĩnh vực này. Trên tinh thần đó, dự thảo Luật đề xuất phương án bãi bỏ Điều 292 của BLHS năm 2015 về tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông.
Trong quá trình xây dựng dự án Luật cũng có ý kiến cho rằng, việc BLHS năm 2015 quy định tội cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông (Điều 292) là cần thiết nhằm góp phần tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh trên môi trường mạng; góp phần tăng cường sự quản lý của Nhà nước trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, cần xem xét thu hẹp phạm vi của tội phạm này cho phù hợp hơn, ít nhất là phải bao quát được hành vi kinh doanh sàn vàng trái phép hoặc kinh doanh đa cấp trái phép trên mạng, thu lợi bất chính lớn.
ĐB Đào Thanh Hải – Phó Giám đốc Công an Hà Nội tán thành với Chính phủ trong việc trình Quốc hội xin bãi bỏ Điều 292, BLHS năm 2015 quy định tội danh về cung cấp dịch vụ trái phép trên mạng máy tính, mạng viễn thông bởi ĐB này cho rằng “nếu theo điều luật này thì sẽ xử lý hình sự rất nhiều trong khi đó mục đích của nhiều người không phải là chiếm đoạt tài sản”. ĐB Lê Quân, Bùi Huyền Mai (Hà Nội) và nhiều ĐB khác cũng đồng tình với việc đề xuất bỏ điều luật này. Tuy nhiên, ĐB Trần Thị Quốc Khánh – Hà Nội lại cho rằng cần giữ lại Điều 292 BLHS 2015, vì tội phạm công nghệ cao đang ngày càng tinh vi, nên cần phải có luật để chấn chỉnh. “Nếu bãi bỏ Điều 292 sẽ là bất lợi”, bà Khánh nhấn mạnh.
Thu Hằng
| Về bổ sung chất ma túy, cây có chứa chất ma túy mới xuất hiện vào BLHS năm 2015 (các điều từ 248 đến 252 BLHS năm 2015 – các khoản từ 39 đến 43 Điều 1 của dự thảo Luật): Đa số ý kiến Ủy ban Tư pháp tán thành với quan điểm của Chính phủ về việc bổ sung chất ma tuý XLR-11 (được tẩm trong cỏ Mỹ) và lá cây Khat (có chứa chất ma túy Cathinone); đồng thời, cũng tán thành việc bổ sung quy định “các loại cây khác có chứa chất ma túy thuộc danh mục do Chính phủ ban hành” vào BLHS. Thực tiễn cho thấy, tội phạm về ma túy thời gian qua diễn biến khó lường và có khả năng sẽ xuất hiện nhiều loại cây, lá, hoa, quả… có chứa chất ma túy nên cần phải có quy định mang tính dự báo để vừa bảo đảm đáp ứng kịp thời yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, vừa bảo đảm chặt chẽ, không bị lạm dụng. Tuy nhiên, mức định lượng của “cây khác có chứa chất ma túy” như thế nào cho phù hợp làm cơ sở định tội, định khung hình phạt thì cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để bảo đảm tính khoa học, hợp lý trong các quy định cụ thể của BLHS năm 2015. |