Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 có vai trò quan trọng trong bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân. Trong thời gian qua, việc triển khai thi hành Luật Tiếp cận thông tin đã nhận được sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc toàn diện của các cơ quan, Bộ, ngành, địa phương.
Việc công khai thông tin được các cơ quan thực hiện thường xuyên, kịp thời, đáp ứng cơ bản nhu cầu thông tin của người dân, tổ chức, doanh nghiệp. Công tác cung cấp thông tin theo yêu cầu từng bước đi vào nền nếp. Việc bảo đảm các điều kiện cần thiết để thực hiện cung cấp thông tin được các cơ quan nhà nước quan tâm thực hiện. Những kết quả này đã góp phần quan trọng trong việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân, đồng thời tăng cường tính công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, sau gần 10 năm ban hành và có hiệu lực thi hành, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: một số quy định về xác định thông tin không được tiếp cận còn lúng túng trong thực hiện; trình tự, thủ tục cung cấp thông tin theo yêu cầu còn phức tạp, chưa đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, đặc biệt trong điều kiện đẩy mạnh xây dựng các cơ sở dữ liệu, liên thông dữ liệu, thực hiện chuyển đổi số…
Để tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phát huy dân chủ, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin của công dân phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam, nâng cao tính công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị, tăng cường ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong cung cấp thông tin cho người dân và khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên thì việc xây dựng, ban hành Luật Tiếp cận thông tin (sửa đổi) là cần thiết. Bên cạnh đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp cận thông tin cũng nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của Luật với Nghị quyết số 203/2025/QH15 ngày 16/6/2025 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và các luật có liên quan như Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022, Luật Giao dịch điện tử năm 2023, Luật Dữ liệu năm 2024, Luật Lưu trữ năm 2024, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025; phù hợp với yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp hiện nay.
Việc sửa đổi, bổ sung Luật Tiếp cận thông tin (sửa đổi) tập trung vào 5 nhóm chính sách, cụ thể như sau:
Mở rộng chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin theo hướng mở rộng chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin so với pháp luật hiện hành đối với đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu để bảo đảm công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, điều chỉnh chủ thể có trách nhiệm cung cấp thông tin để phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của các cơ quan trong thời gian qua, cụ thể: quy định trách nhiệm cung cấp thông tin của Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân cấp tỉnh tổ chức thực hiện cung cấp thông tin do sắp xếp tổ chức bộ máy (sáp nhập Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và Văn phòng Hội đồng nhân dân); điều chỉnh trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã cung cấp thông tin do các cơ quan cấp mình tạo ra do có sự thay đổi về cơ cấu tổ chức của Ủy ban nhân dân cấp xã; không quy định trách nhiệm của Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cung cấp thông tin do Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tạo ra và thông tin do mình tạo ra để phù hợp với nguyên tắc phân quyền của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đồng thời, để tạo linh hoạt cho Ủy ban nhân dân tỉnh phân công cơ quan, đơn vị giúp thực hiện cung cấp thông tin.
Điều chỉnh phạm vi thông tin mà UBND cấp xã có trách nhiệm cung cấp theo hướng quy định UBND cấp xã có trách nhiệm cung cấp thông tin do mình tạo ra và không bắt buộc phải cung cấp đối với thông tin do mình nhận được nhằm bảo đảm phù hợp với đặc điểm, mô hình chính quyền địa phương hai cấp và việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền quản lý nhà nước, nâng cao trách nhiệm của cơ quan tạo ra thông tin cũng như bảo đảm tính chính xác, phù hợp của thông tin được cung cấp theo quy định của pháp luật.
Mở rộng phạm vi thông tin phải công khai theo hướng mở rộng phạm vi thông tin phải công khai để bảo đảm đồng bộ với các luật chuyên ngành, phù hợp với xu thế cơ quan nhà nước mở rộng phạm vi thông tin phải công khai và chủ động công khai thông tin cho người dân, tăng hiệu quả điều chỉnh của Luật Tiếp cận thông tin với vai trò là luật chung điều chỉnh các nội dung về tiếp cận thông tin.
Điều chỉnh phạm vi thông tin công dân không được tiếp cận và tiếp cận có điều kiện theo hướng: Đối với thông tin không được tiếp cận, sửa đổi, bổ sung theo hướng việc xác định thông tin mà nếu để tiếp cận sẽ gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh quốc gia, quan hệ quốc tế, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng thực hiện theo các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Đối với thông tin tiếp cận có điều kiện, sửa đổi, bổ sung theo hướng thông tin thuộc dữ liệu cá nhân thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, thông tin tại lưu trữ lịch sử thực hiện theo quy định của pháp luật về lưu trữ.
Đa dạng hóa phương thức cung cấp thông tin, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân theo hướng: Bổ sung và mở rộng các phương thức công khai, cung cấp thông tin phù hợp với môi trường số, bao gồm: cổng dữ liệu mở, kênh truyền thông xã hội chính thức, nền tảng số và trợ lý ảo hành chính; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong toàn bộ quy trình cung cấp thông tin, từ tiếp nhận, xử lý đến trả lời, bảo đảm công khai, minh bạch và có thể theo dõi trực tuyến; Bảo đảm khả năng tiếp cận thông tin của các nhóm yếu thế, người dân ở vùng sâu, vùng xa, người khuyết tật, thông qua các hình thức linh hoạt, đa dạng và phù hợp điều kiện thực tế.
Theo Nghị quyết số 105/2025/UBTVQH15 ngày 26/9/2025 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về Chương trình lập pháp năm 2026, dự kiến Luật Tiếp cận thông tin (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XVI (tháng 3/2026). Bộ Tư pháp đã tích cực, chủ động thực hiện tổng kết thi hành Luật và xây dựng hồ sơ chính sách của Luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, bảo đảm tiến độ và chất lượng.
Vụ Pháp luật hình sự - hành chính, Bộ Tư pháp