Ngày 25/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc chủ trì Hội nghị. Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Lê Vệ Quốc đồng chủ trì Hội nghị.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định, qua gần 8 năm triển khai thi hành, Luật Trợ giúp pháp lý (TGPL) năm 2017 đã thể hiện tính nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước về chủ trương “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong lĩnh vực pháp luật và thực thi pháp luật, đặc biệt là nhóm đối tượng người yếu thế; góp phần quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức pháp luật trong Nhân dân. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, Luật cũng bộc lộ một số khó khăn, bất cập cần sửa đổi, bổ sung.
Thứ trưởng mong muốn sẽ nhận được những ý kiến trao đổi, đóng góp tích cực của các đại biểu dự Hội nghị. Những ý kiến đóng góp quý báu tại Hội nghị sẽ là nguồn thông tin quan trọng để Bộ Tư pháp, Tổ soạn thảo tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, tiến độ, đặc biệt là phù hợp với yêu cầu chuyển đổi số và thực tiễn hoạt động TGPL ở địa phương.
Quang cảnh Hội nghị.
Tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường cho biết, việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật TGPL nhằm khắc phục một số hạn chế, bất cập của Luật TGPL năm 2017; sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận TGPL của người dân, phù hợp với tình hình và điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước; nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của công tác TGPL; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.
Theo đó, dự thảo Luật sửa đổi một số diện người được TGPL nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, TGPL cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Cụ thể, sửa đổi diện người được TGPL để đồng bộ với Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên; sửa cụm từ “nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình” thành “người bị bạo lực gia đình trong vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình” cho phù hợp với quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; sửa đổi mở rộng “người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “người khuyết tật” (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính) bởi vì người khuyết tật có những khiếm khuyết nhất định về thể chất, trí tuệ hoặc tâm thần nên thường gặp khó khăn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như khi tiếp cận và sử dụng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ pháp lý.
Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường báo cáo một số nội dung của dự thảo Luật.
Đồng thời, sửa đổi mở rộng nhóm đối tượng “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính” thành “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ” (không yêu cầu điều kiện phải có khó khăn về tài chính). Do họ là thân nhân của người có công với cách mạng, là đối tượng đặc thù ở Việt Nam, được hưởng chính sách ưu đãi của Nhà nước dựa trên tư cách thân nhân hoặc cống hiến của họ.
Đặc biệt, dự thảo Luật còn bổ sung diện “người nước ngoài được TGPL theo quy định tại điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên” để thực hiện các Điều ước quốc tế mà Việt Nam đã và sẽ ký kết, tham gia; bổ sung “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” để bao quát các đối tượng được TGPL khi có luật khác bổ sung trong tương lai.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật còn sửa đổi, hoàn thiện, bổ sung về người thực hiện TGPL, trong đó sửa đổi tiêu chuẩn trợ giúp viên pháp lý (TGVPL), chuẩn hóa đội ngũ người làm cộng tác viên TGPL có trình độ tương đương với TGVPL; lĩnh vực TGPL, trong đó, không hạn chế lĩnh vực “kinh doanh, thương mại”, mở rộng lĩnh vực TGPL nhằm thể chế hóa các chủ trương, quan điểm mới của Đảng, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân, phù hợp chính sách TGPL…
Góp ý tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền nhất trí với đề xuất mở rộng đối tượng được TGPL. Việc sửa đổi quy định theo hướng người khuyết tật thuộc diện được TGPL mà không cần yêu cầu điều kiện “có khó khăn về tài chính” khắc phục sự bất cập hiện hành.
Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Đào Ngọc Chuyền góp ý tại Hội nghị.
Cũng theo ông Chuyền, việc bổ sung các nhóm đối tượng mới đã được quy định trong các luật chuyên ngành vào Luật TGPL đảm bảo tính đồng bộ với các luật mới. Tuy nhiên, theo ông Chuyền, việc bổ sung thêm đối tượng “người nước ngoài” và “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” là quá rộng, cần cân nhắc quy định cụ thể.
Nhất trí với việc dự thảo Luật sửa đổi mở rộng nhóm đối tượng “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính” thành “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ” (không yêu cầu điều kiện phải có khó khăn về tài chính), đại diện Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị cho biết, chúng ta đang làm tốt công tác tri ân về mặt TGPL với những đối tượng này. Đồng thời, đề nghị bổ sung thêm đối tượng hộ cận nghèo (không phải chứng minh tài chính) là bị hại vào đối tượng được TGPL; nhất trí với việc mở rộng và thu hút cộng tác viên TGPL; tiêu chuẩn TGVPL.
Góp ý tại Hội nghị, đại diện Bộ Nội vụ ủng hộ việc sửa đổi, bổ sung quy định về Trung tâm TGPL nhà nước có thể có chi nhánh, điều này phù hợp với thực tiễn; tán thành với việc bổ sung đối tượng là thân nhân liệt sĩ được TGPL…
Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định tại Hội nghị, Bộ Tư pháp đã nhận được rất nhiều ý kiến phát biểu sâu sắc, tâm huyết từ các cơ quan trung ương, địa phương, các chuyên gia, các tổ chức, người thực hiện TGPL. Các ý kiến đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, bám sát thực tiễn, tiếp cận đa chiều và cung cấp nhiều gợi mở quan trọng cho quá trình hoàn thiện dự thảo Luật.
Thay mặt Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Thứ trưởng đánh giá cao sự tham gia nghiêm túc, trách nhiệm và tâm huyết của các quý vị đại biểu; đồng thời đề nghị các đơn vị liên quan trong thời gian tới tiếp tục phối hợp chặt chẽ, gửi thêm ý kiến bằng văn bản để Tổ soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu.
H.Mây