Chiều 5/12, với đa số đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).
Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua quy định về người giám định tư pháp; tổ chức giám định tư pháp; trình tự, thủ tục giám định tư pháp; chi phí giám định tư pháp; chế độ, chính sách trong hoạt động giám định tư pháp; quản lý nhà nước về giám định tư pháp; trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động giám định tư pháp.
Luật gồm 6 Chương, 45 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2026.
Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua Luật, trình bày Báo cáo tóm tắt về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, về sự cần thiết và phạm vi sửa đổi Luật Giám định tư pháp; sự phù hợp của nội dung dự thảo Luật với chủ trương, đường lối của Đảng, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp hiện hành và đề nghị tiếp tục bổ sung, làm rõ việc đáp ứng các yêu cầu thể chế hóa quan điểm, định hướng của Đảng liên quan đến hoạt động giám định tư pháp trong hồ sơ dự án Luật.
Chính phủ xin báo cáo như sau, dự thảo Luật đã bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối tại các nghị quyết gần đây của Đảng; chủ trương, đường lối đề ra tại dự thảo Văn kiện trình Đại hội lần thứ XIV của Đảng; rà soát, kịp thời thể chế hóa những nội dung của Chỉ thị số 54-CT/TW ngày 30/11/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám định tư pháp, định giá tài sản trong dự thảo Luật.
Về nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức giám định tư pháp công lập thuộc Công an tỉnh, TP, một số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với quy định của dự thảo Luật về bổ sung nhiệm vụ giám định pháp y thương tích cho tổ chức giám định tư pháp công lập thuộc Công an tỉnh, TP. Một số ý kiến khác đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành, theo đó tổ chức này chỉ thực hiện giám định pháp y tử thi.
Về nội dung này, Chính phủ cho hay, quá trình xây dựng dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Y tế, các Bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi liên quan đến nội dung bổ sung nhiệm vụ giám định thương tích tổ chức giám định tư pháp công lập thuộc Công an tỉnh, TP.
Trên cơ sở Tờ trình số 792/TTr-CP ngày 15/9/2025 của Chính phủ về dự án Luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có kết luận đối với dự án Luật, trong đó cơ bản tán thành với quy định này tại dự thảo Luật, tuy nhiên đề nghị cần cung cấp thêm thông tin, đánh giá cụ thể hơn về ưu điểm, hạn chế, tác động tích cực và tiêu cực khi sửa đổi quy định này.
Bộ Công an đã có báo cáo cung cấp thông tin, đánh giá về nội dung này. Trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và báo cáo, đánh giá của Bộ Công an, dự thảo Luật tiếp tục quy định tại khoản 4 Điều 17 về việc tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, TP được thực hiện giám định pháp y tử thi, pháp y thương tích và giao Chính phủ quy định chi tiết khoản này.
Về phạm vi thành lập, hoạt động của văn phòng giám định tư pháp, một số ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với quy định của dự thảo Luật về mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp.
Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị xem xét mở rộng nhiều hơn nữa theo nhu cầu thực tế như thông tin truyền thông, khoa học và công nghệ, dược, mỹ phẩm, an toàn thực phẩm, nông lâm thủy sản, động vật hoang dã, quý, hiếm, môi trường, giao thông và được phục vụ cả tố tụng hình sự, nhu cầu xã hội để góp phần giảm tải áp lực đối với cơ quan, đơn vị giám định hiện nay.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị không quy định cho phép thành lập văn phòng giám định tư pháp được giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân, nếu có cho phép thành lập thì cân nhắc giao Chính phủ căn cứ tình hình thực tiễn quy định cụ thể văn phòng giám định tư pháp được thành lập ở lĩnh vực nào cho linh hoạt.
Về nội dung này, Chính phủ cho biết, thời gian qua, Đảng đã có các chỉ đạo về tiếp tục hoàn thiện cơ chế huy động nguồn lực để xã hội hóa và phát triển lĩnh vực giám định tư pháp, sửa đổi Luật Giám định tư pháp theo hướng mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành giám định có nhu cầu lớn, thường xuyên, bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tế.
Đặc biệt, Chỉ thị số 54-CT/TW ngày 30/11/2025 của Bộ Chính trị về tăng cường lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám định tư pháp đã có chỉ đạo: “Đẩy mạnh xã hội hóa một số lĩnh vực giám định nhằm đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động tố tụng, nhất là tố tụng dân sự, hành chính, khuyến khích, tạo điều kiện phát triển các tổ chức giám định tư pháp ngoài công lập với lộ trình phù hợp yêu cầu thực tế, đồng thời có biện pháp bảo đảm, kiểm soát chặt chẽ về chất lượng giám định”.
Do đó, để thể chế hóa các chủ trương, chỉ đạo nêu trên của Đảng, dự thảo Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính. Trên cơ sở quy định mang tính nguyên tắc cơ bản này của Luật, tới đây, Chính phủ tiếp tục quy định chi tiết trình tự, thủ tục thành lập, đăng ký, kiểm soát chất lượng hoạt động của văn phòng giám định tư pháp.
Vẫn theo Chính phủ, mặc dù một số lĩnh vực, chuyên ngành giám định có phát sinh trưng cầu giám định (môi trường, thông tin và truyền thông, khoa học và công nghệ...) có phát sinh trưng cầu giám định nhưng chưa thực sự lớn, thường xuyên nên trước mắt chưa mở rộng phạm vi thành lập văn phòng giám định tư pháp đến các lĩnh vực, chuyên ngành này.
Từ các lý do nêu trên, Chính phủ đề nghị giữ nguyên quy định về mở rộng phạm vi thành lập, hoạt động của văn phòng giám định tư pháp như dự thảo Luật; riêng chuyên ngành ADN, giám định tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân thì văn phòng giám định tư pháp chỉ được thực hiện trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, các cơ quan giám định công lập thực hiện trong tố tụng hình sự.