Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam là một trong những nhiệm vụ chiến lược, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước ta. Trong tiến trình này, ngành Tư pháp có vai trò đặc biệt quan trọng.
Với chức năng xây dựng và thực thi pháp luật, bảo vệ công lý, quyền con người, quyền công dân, ngành Tư pháp đã có nhiều đóng góp thiết thực trong việc hoàn thiện thể chế, khẳng định vai trò nòng cốt trong việc góp phần xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật.
Một Nhà nước pháp quyền hiện đại đòi hỏi một nền tư pháp chuyên nghiệp, minh bạch, liêm chính và hiệu quả. Trong thời gian qua, ngành Tư pháp đã triển khai nhiều hoạt động cải cách, nhất là thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Công tác tổ chức bộ máy được kiện toàn theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Các thủ tục hành chính trong lĩnh vực tư pháp ngày càng được cải tiến, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai các dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực tư pháp đã góp phần quan trọng vào quá trình chuyển đổi số quốc gia, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động tư pháp.
Bên cạnh đó, một trong những đóng góp nổi bật của ngành Tư pháp là tham gia tích cực vào công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế. Ngành đã chủ động đề xuất kế hoạch xây dựng rất nhiều văn bản luật, pháp lệnh; trực tiếp tham gia xây dựng, thẩm định, thẩm tra các dự án luật, pháp lệnh, nghị định, thông tư, nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Cùng với đó, ngành cũng chủ động nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ những văn bản quy phạm pháp luật không còn phù hợp, giúp hệ thống pháp luật ngày càng đồng bộ, minh bạch, hiệu quả, tiệm cận với chuẩn mực pháp lý quốc tế, phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN, sự phát triển của đất nước.
Các đại biểu dự Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2024. Ảnh: VGP
Việc tham gia phản biện, đánh giá chính sách cũng góp phần nâng cao chất lượng lập pháp, hạn chế tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các quy định pháp luật. Đặc biệt, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, ngành Tư pháp có vai trò xung kích, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật, củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, sự công minh, công bằng, nhân văn của pháp luật.
Hoạt động của ngành Tư pháp không chỉ dừng lại ở việc xây dựng pháp luật, mà còn trực tiếp thể hiện ở việc thực thi công lý, đưa pháp luật vào cuộc sống, nhất là thông qua công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án và các hoạt động bổ trợ tư pháp, bảo đảm nguyên tắc “mọi người dân đều bình đẳng trước pháp luật”. Đây chính là minh chứng sống động cho yêu cầu lấy người dân làm trung tâm, là chủ thể trong xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, ngành Tư pháp Việt Nam cũng tích cực tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế, ký kết và thực hiện các Điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp, dẫn độ, quyền con người, quyền dân sự – thương mại… Những hoạt động này góp phần nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam; đồng thời bảo đảm sự hài hòa giữa pháp luật quốc gia và các cam kết quốc tế, phục vụ cho tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng của đất nước ta.
Có thể khẳng định, ngành Tư pháp đã và đang có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và hoàn thiện thể chế, phát triển Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Thông qua việc xây dựng pháp luật, bảo vệ công lý, bảo đảm quyền con người, kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực và hội nhập quốc tế, ngành đã khẳng định vai trò trụ cột trong việc bảo vệ nền tảng pháp chế XHCN, củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng và Nhà nước.
Trong giai đoạn hiện nay, để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và hội nhập quốc tế, ngành Tư pháp cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng hoạt động, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ tâm đủ tầm để “phụng công thủ pháp, chí công vô tư”, thực sự xứng đáng với niềm tin yêu, quý trọng của Nhân dân và vai trò quan trọng trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.
Việt Nga