Ngày 18/11, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí Hiếu đã chủ trì Hội nghị tham vấn về hồ sơ chính sách Luật Hộ tịch (sửa đổi). Ông Đặng Ngọc Huy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội cùng dự.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh Luật Hộ tịch năm 2014 có vai trò quan trọng, là nền tảng pháp lý cho công tác đăng ký, quản lý hộ tịch trong phạm vi toàn quốc. Sau hơn 10 năm triển khai thi hành, Luật đã đi vào cuộc sống, đem lại nhiều chuyển biến quan trọng.
Theo Thứ trưởng, hệ thống đăng ký và quản lý hộ tịch đã được hoàn thiện và vận hành thông suốt, thống nhất trong phạm vi toàn quốc. Các thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký hộ tịch ngày càng được cải cách theo hướng đơn giản hóa, tạo nhiều thuận lợi cho người dân cũng như cho các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số được quan tâm và đạt nhiều kết quả. Đội ngũ cán bộ làm công tác đăng ký, quản lý hộ tịch từng bước được chuẩn hóa và kiện toàn, cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra.
Những kết quả trên đã góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, nhất là liên quan đến quyền nhân thân của các cá nhân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về quản lý đối với công tác hộ tịch.
Thứ trưởng cho rằng trước những yêu cầu mới của việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính và quá trình chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, Luật Hộ tịch năm 2014 đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật liên quan cũng có nhiều thay đổi, xuất hiện những quy định mới tác động trực tiếp đến lĩnh vực hộ tịch, dẫn tới yêu cầu phải xem xét điều chỉnh.
Từ thực tiễn đặt ra, việc sửa đổi toàn diện Luật Hộ tịch là cần thiết. Thứ trưởng cho biết thời gian qua, Bộ Tư pháp đã tích cực chuẩn bị hồ sơ dự án Luật Hộ tịch sửa đổi: tổng kết 10 năm thi hành Luật Hộ tịch, rà soát các chủ trương của Đảng, các quy định pháp luật có liên quan và bước đầu xây dựng các chính sách lớn. Dự kiến lần sửa đổi này sẽ mang tính toàn diện, tác động sâu rộng đến đời sống người dân và hoạt động của chính quyền địa phương.
Toàn cảnh Hội nghị.
Theo dự thảo Luật Hộ tịch sửa đổi, Bộ Tư pháp đang dự kiến 4 nhóm chính sách lớn. Trước hết là việc phân quyền triệt để việc đăng ký hộ tịch cho chính quyền cơ sở theo đúng tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được Đảng xác định từ Đại hội XIII. Cùng với đó là đẩy mạnh cải cách hành chính gắn với chuyển đổi số, hiện đại hóa phương thức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng và tạo thuận lợi tối đa cho người dân và tăng hiệu quả quản lý Nhà nước.
Một nội dung quan trọng khác là tiếp tục hoàn thiện các quy định về phạm vi và nội dung đăng ký hộ tịch; đồng thời tiếp tục chuẩn hóa, chuyên nghiệp hóa đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch, gắn với việc nghiên cứu cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm điều kiện làm việc, giữ chân và nâng cao chất lượng nhân sự thực hiện nhiệm vụ.
Thứ trưởng cũng nêu rõ các chính sách dự kiến đều có tác động lớn, vì vậy rất cần sự tham vấn, phản biện đầy đủ từ các cơ quan, đơn vị, các Bộ, ngành, địa phương, chuyên gia và những người trực tiếp làm công tác hộ tịch. Thứ trưởng đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi thẳng thắn, phân tích sâu sắc và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, góp ý cụ thể cho từng nhóm chính sách để hồ sơ dự án luật bảo đảm chất lượng, khả thi khi trình Chính phủ và Quốc hội.
Tại Hội nghị, đề cập tới chuyển đổi số, bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng Ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, chuyển đổi số không thể thay thế hoàn toàn vai trò của tài liệu gốc. Theo bà, các bản điện tử cần đi kèm bản giấy để bảo đảm khả năng đối chiếu khi có tranh chấp, rủi ro hoặc sai lệch thông tin, nhất là trong bối cảnh rủi ro an ninh mạng ngày càng diễn biến phức tạp. Bà nhấn mạnh việc lưu giữ bản gốc tại cơ quan quản lý là cần thiết để bảo vệ cả người dân lẫn cán bộ thực thi.
Ông Đặng Ngọc Huy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội đồng tình với chính sách chuyên nghiệp hóa đội ngũ công chức tư pháp - hộ tịch, nhưng đồng thời đề nghị làm rõ hơn nội hàm của “chính sách đãi ngộ phù hợp”, tránh tình trạng đề xuất còn chung chung và chưa xác định cụ thể cơ chế ưu đãi.
Liên quan tới cơ sở dữ liệu hộ tịch và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ông Đặng Ngọc Huy đề nghị việc sửa đổi Luật Hộ tịch phải gắn với yêu cầu liên thông hệ thống thông tin. Ông cho rằng, nếu coi dữ liệu hộ tịch là thông tin đầu vào, dữ liệu gốc thì phải bảo đảm khả năng kết nối, chia sẻ thông tin giữa các hệ thống. “Chỉ khi liên thông tốt, người dân mới có thể thực hiện các thủ tục hộ tịch ở bất cứ đâu, thay vì phải về đúng nơi cư trú như hiện nay”, ông Huy nêu rõ.
Minh Châu