Chiều 25/11, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh chủ trì Hội đồng thẩm định Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản.
Theo dự thảo Tờ trình của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Luật Xuất bản năm 2012 được Quốc hội khóa XIII thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/7/2013. Sau đó được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 luật liên quan đến quy hoạch (sau đây gọi chung là Luật Xuất bản 2012). Qua hơn 12 năm thi hành, Luật Xuất bản 2012 đã góp phần tạo dựng khung pháp lý tương đối đầy đủ cho hoạt động xuất bản, thúc đẩy phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần phục vụ nhiệm vụ chính trị - xã hội, phát triển văn hóa đọc và khẳng định vai trò của xuất bản là công cụ tư tưởng sắc bén của Đảng.
Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy nhiều vấn đề đặt ra, đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản 2012. Cụ thể là: Một số quy định của Luật còn thiếu cụ thể, chưa đồng bộ với các luật có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Xử lý vi phạm hành chính… dẫn đến khó khăn trong áp dụng và thực thi; một số thủ tục hành chính chưa phù hợp với định hướng cải cách, chưa phát huy hiệu quả của chuyển đổi số, gây tốn kém chi phí tuân thủ và thời gian giải quyết thủ tục cho cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp; việc phân định trách nhiệm, thẩm quyền quản lý giữa trung ương và địa phương trong nhiều khâu chưa rõ, chưa phù hợp với xu hướng đẩy mạnh phân cấp, phần quyền hiện nay trong việc triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 02 cấp…
Dự thảo Luật nhằm hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động xuất bản phù hợp với định hướng, chủ trương của Đảng và yêu cầu quản lý nhà nước trong tình hình mới; tiếp tục giữ vững vai trò định hướng văn hóa - tư tưởng, phát triển văn hóa đọc, nâng cao dân trí và sức mạnh “mềm” của quốc gia; tạo điều kiện phù hợp về cơ chế, chính sách để các nhà xuất bản, cơ sở in, cơ sở phát hành, thư viện đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu đọc của Nhân dân, góp phần phục vụ nhiệm vụ chính trị - xã hội, phát triển văn hóa đọc, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để mạng lưới thư viện tiếp cận, tàng trữ và phục vụ xuất bản phẩm dưới mọi hình thức, đặc biệt là xuất bản phẩm điện tử, phục vụ nhu cầu đọc của Nhân dân. Khắc phục các bất cập, vướng mắc của Luật hiện hành; đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, cắt giảm chi phí tuân thủ; bổ sung các quy định của Luật phù hợp thực tiễn quản lý; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước theo hướng hiện đại, minh bạch.
Góp ý vào dự thảo, ông Trần Thế Phương, đại diện Cục Viễn thông, Bộ Khoa học và Công nghệ nêu rõ, tại Điều 23 quy định về liên kết trong hoạt động xuất bản, khái niệm xuất bản không bao gồm công đoạn phát hành xuất bản phẩm. Vậy liên kết xuất bản áp dụng với doanh nghiệp nền tảng số như thế nào trong khi hình thức liên kết lại là cung cấp dịch vụ phát hành. Đối với quy định về xuất bản và phát hành xuất bản phẩm điện tử, cần làm rõ, tại sao cơ sở phát hành xuất bản phẩm điện tử phải có tên miền, nếu họ dùng dịch vụ trung gian phát hành thì sao?
Về quản lý hoạt động phát hành, theo ông Trần Thế Phương, cần quy định rõ các nội dung điều chỉnh về việc phát hành xuất bản phẩm xuyên biên giới. Tại Điều 36 quy định về hoạt động kinh doanh phát hành xuất bản phẩm thì điều kiện kinh doanh phát hành xuất bản phẩm là có địa điểm kinh doanh xuất bản phẩm hoặc địa chỉ trên tên miền để kinh doanh phát hành do cơ quan có thẩm quyền cấp; tuy nhiên cần quy định cụ thể hơn, tham khảo Điều 26 Nghị định số 147/2024/NĐ-CP quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng về tên miền đối với trang thông tin điện tử, mạng xã hội (ví dụ, sử dụng tên miền “.vn” là tên miền chính...).
Tại buổi thẩm định, các thành viên Hội đồng cho rằng “thuế sử dụng đất phi nông nghiệp” quá lớn, tạo gánh nặng cho các nhà xuất bản, do đó đề nghị có giải pháp đặc thù về thuế cho các nhà xuất bản; quy định rõ về các xuất bản phẩm liên quan đến trí tuệ nhân tạo; liên quan đến Luật Đấu thầu về việc người đặt in yêu cầu phải có sách ngay nhưng gói thầu được mở trong 15 ngày tạo ra vướng mắc trong thực hiện; về giá xuất khẩu vì thuế xuất khẩu hiện quá cao, cần có giải pháp để xử lý; đề nghị rà soát các ngành nghề kinh doanh có điều kiện để phù hợp với Luật Đầu tư (sửa đổi).
Phát biểu tại buổi thẩm định, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh nêu rõ, về phạm vi sửa đổi, bổ sung, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản sửa đổi tổng cộng 28 điều - vượt quá số lượng 50%, do đó cần cân nhắc về việc sửa đổi toàn diện Luật để khắc phục toàn bộ các khó khăn, vướng mắc.
Cho ý kiến về các nội dung cụ thể, Thứ trưởng đề nghị làm rõ quy định về nối bản trái phép và in lậu xuất bản phẩm, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Bộ Luật Hình sự; giải trình thêm về việc mở rộng đối tượng thành lập nhà xuất bản, trường hợp các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ, cơ quan có thể cùng thành lập nhà xuất bản. Đối với các chính sách của Nhà nước về hoạt động xuất bản đã được quy định tại nhiều các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan nên cần lược bỏ các nội dung trùng lặp bảo đảm không chồng chéo giữa các luật…
T.Oanh