Ngày 29/9, Bộ Tư pháp và Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) phối hợp tổ chức Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản trong tổ chức thi hành pháp luật”.
Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính Hồ Quang Huy và ông Onishi Hiromichi, Chuyên gia dài hạn Dự án JICA tại Việt Nam đồng chủ trì Hội thảo.
Được sự ủy quyền của Lãnh đạo Bộ Tư pháp, phát biểu khai mạc Hội thảo, Cục trưởng Hồ Quang Huy cho biết, xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật (THPL) là hai nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước Việt Nam đặc biệt quan tâm, đóng vai trò then chốt trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân.
Cục trưởng Hồ Quang Huy và ông Onishi Hiromichi, Chuyên gia dài hạn Dự án JICA tại Việt Nam đồng chủ trì Hội thảo.
Trong bối cảnh đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL, gắn xây dựng pháp luật với tổ chức THPL, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, ngày 19/02/2025, tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) số 64/2025/QH15 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 87/2025/QH15 (Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025).
Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025 đã thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng về tổ chức THPL. Theo đó, Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025 đã dành một chương quy định riêng về tổ chức thi hành văn bản QPPL (Chương VII), trong đó quy định nội dung tổ chức thi hành văn bản QPPL; quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền và nguồn lực trong tổ chức thi hành văn bản QPPL (Chương VIII).
Trên cơ sở quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025, Nghị dịnh số 80/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 của Chính phủ về tổ chức thi hành văn bản QPPL đã quy định chi tiết về trách nhiệm tổ chức thi hành, theo dõi, sơ kết, tổng kết việc thi hành văn bản QPPL, báo cáo, cung cấp thông tin về tổ chức thi hành, theo dõi việc thi hành văn bản QPPL, đồng thời, quy định các biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025 về tổ chức THPL.
Sau khi Luật Ban hành văn bản QPPL số 64/2025/QH15 được ban hành và có hiệu lực thi hành (ngày 01/4/2025), ngày 30/4/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và THPL, đáp ứmg yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Tiếp đó, ngày 17/5/2025, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 197/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức THPL.
Để triển khai Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 17/5/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 140/NQ-CP ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ngày 30/5/2025, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng đã ban hành Chương trình hành động của Bộ Tư pháp thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 197/2025/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 140/NQ-CP của Chính phủ.
Cục trưởng Hồ Quang Huy phát biểu tại Hội thảo.
Cục trưởng Hồ Quang Huy nhấn mạnh, đến thời điểm hiện nay, cơ sở chính trị - pháp lý nhằm đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL đã tương đối đầy đủ, các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ đã đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp tạo đột phá trong công tác tổ chức THPL, bảo đảm pháp luật được thực hiện công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực và hiệu quả; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng và THPL. Bên cạnh đó, các nội dung về tổ chức thi hành văn bản QPPL, trách nhiệm của cơ quan nhà nước, tổ chức, người có thẩm quyền trong tổ chức thi hành, theo dõi, sơ kết, tổng kết việc thi hành văn bản QPPL, báo cáo, cung cấp thông tin về tổ chức thi hành, theo dõi việc thi hành văn bản QPPL đã được quy định rõ nét trong Luật Ban hành văn bản QPPL năm 2025, Nghị định số 80/2025/NĐ-CP.
Tuy nhiên, công tác tổ chức THPL vẫn còn một số hạn chế, bất cập như tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết chưa được khắc phục triệt để; công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn dàn trải, chưa có trọng tâm, trọng điểm, có lúc chưa kịp thời phổ biến vấn đề dư luận quan tâm; tổ chức bộ máy, biên chế và kinh phí trong công tác tổ chức THPL còn hạn chế... Trong khi đó, chất lượng của hệ thống pháp luật chưa thực sự đồng đều giữa các lĩnh vực, gây khó khăn cho việc tổ chức, theo dõi việc THPL, ý thức tuân thủ, hiểu biết pháp luật của một số cán bộ, công chức, cá nhân, cơ quan, tổ chức còn hạn chế, có hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm trong tổ chức, theo dõi việc THPL; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tổ chức, theo dõi THPL còn khiêm tốn, hiệu quả trong việc phản ứng chính sách chưa đạt được như kỳ vọng.
Trong bối cảnh thế giới đang có những thay đổi mang tính thời đại, để đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển bứt phá, giàu mạnh, hùng cường dưới sự lãnh đạo của Đảng, việc thực hiện các quy định pháp luật, tổ chức THPL nghiêm minh, hiệu quả, việc học tập, tham khảo kinh nghiệm quốc tế là rất cần thiết. Vì vậy, qua những chia sẻ về tổ chức THPL trong thực tiễn của các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, đại biểu tham dự Hội thảo và đặc biệt là chia sẻ kinh nghiệm của các chuyên gia Nhật Bản về công tác này tại nước Nhật, ông Hồ Quang Huy mong muốn Hội thảo thực sự trở thành một diễn đàn cởi mở, thiết thực và hiệu quả nhằm trao đổi, thảo luận và đề xuất các giải pháp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe báo cáo thực trạng và một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả công tác tổ chức THPL ở Việt Nam hiện nay; nghe chuyên gia Nhật Bản giới thiệu tổng quan về các cơ chế chính liên quan đến việc giải thích và áp dụng pháp luật… trong Chính phủ Nhật Bản.
GS.TS Hoàng Thị Kim Quế.
Nêu rõ tầm quan trọng đặc biệt của hoạt động đánh giá hiệu quả tổ chức THPL, GS.TS Hoàng Thị Kim Quế (Trường Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) đề xuất phải xây dựng và tổ chức thực hiện bộ chỉ số đánh giá hiệu quả. Theo bà, bộ tiêu chí đánh giá cần đáp ứng một số yêu cầu cơ bản như phải mang tính toàn diện, đa chiều, đa chủ thể; phải bao quát mức độ tuân thủ, văn hóa tuân thủ pháp luật…
Đặc biệt, bà đề xuất có sự bổ sung, chỉnh sửa quan niệm về hiệu quả cho phù hợp với bối cảnh hiện nay ở khía cạnh chi phí tuân thủ. Bà cho rằng, đúng là phải tiết kiệm, phòng chống lãng phí trong tổ chức THPL nhưng phải đầu tư tương xứng, hợp lý mọi nguồn lực cho công tác tổ chức THPL để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả cao nhất.
Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh Đặng Bá Bắc.
Từ thực trạng công tác tổ chức THPL tại địa phương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh Đặng Bá Bắc kiến nghị Bộ Tư pháp sớm trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 197; sớm ban hành thông tư hướng dẫn một số quy định của Luật Ban hành văn bản QPPL và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho địa phương.
Ông cũng đề nghị Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ và các Bộ, ngành nghiên cứu, đề xuất ban hành mới Nghị định của Chính phủ quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế, thay thế Nghị định số 55/2011/NĐ-CP theo hướng quy định rõ các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh có trách nhiệm bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện công tác pháp chế…
PV