Giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước Việt Nam-Lào

28/09/2018
Giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú  trong vùng biên giới hai nước Việt Nam-Lào
Cách đây không lâu, báo Phụ nữ News đã có bài phản ánh: Gần 300 người Vân Kiều ở xã A Dơi (Hướng Hóa, Quảng Trị) 17 năm nay sống trong cảnh không quốc tịch, dẫn đến không hộ khẩu, khai sinh, chứng minh thư... Ông Hồ Văn Thăng, Phó Chủ tịch xã A Dơi thông tin, toàn xã có 67 hộ với 278 khẩu… di cư tự do từ Lào về nước trong 10-18 năm qua. Tất cả đều chưa được cấp quốc tịch Việt Nam … không có sổ hộ khẩu, không chứng minh thư, kết hôn không giấy tờ khiến con cái không được đăng ký khai sinh....
Nội dung bài báo trên đây đã phản ánh đúng thực tế cuộc sống của những người di cư tự do, kết hôn không giá thú hiện cư trú tại xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Đây được xem là địa bàn có đông người di cư tự do nhất trong số các xã biên giới thuộc tỉnh Quảng Trị nói riêng và 10 tỉnh giáp Lào nói chung.
Từ lâu, xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị được xác định là “điểm nóng” về tình trạng “không giấy tờ tùy thân” của người di cư tự do Lào sang sinh sống từ nhiều năm nay. Nơi đây tập trung 42 hộ, với 236 nhân khẩu di cư tự do và 49 trường hợp kết hôn không giá thú. Tất cả những người này đều thuộc đối tượng giải quyết của Thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào về việc giải quyết vấn đề người di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới hai nước. Ngay sau khi nhận được thông báo của Bộ Ngoại giao về việc Trưởng đoàn Đại biểu biên giới Việt Nam đã phê duyệt danh sách người Lào di cư tự do, kết hôn không giá thú trong vùng biên giới Việt Nam - Lào thuộc tỉnh Quảng Trị, Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đã báo cáo Lãnh đạo Bộ Tư pháp một kế hoạch đầy quyết tâm là xin phép trực tiếp đến xã A Dơi để hướng dẫn, giúp bà con làm giấy tờ,  
Sau khi được Bộ trưởng đồng ý, đồng chí Cục trưởng đã dẫn đầu đoàn công tác (gồm 10 thành viên từ Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực và Cục C06 Bộ Công an) về xã A Dơi, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị (trước đó, Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực cũng đã tổ chức một số đoàn công tác hướng dẫn lập hồ sơ xin nhập quốc tịch Việt Nam tại xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh và xã Thượng Trạch huyện Bố Trạch thuộc tỉnh Quảng Bình – là địa phương được phê duyệt danh sách sớm nhất, tiếp theo là tỉnh Hà Tĩnh. Tính đến thời điểm hiện nay (cuối tháng 9/2018) đã có 06/10 địa phương được phê duyệt danh sách (gồm: Quảng Bình, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Kon Tum, Điện Biên và Quảng Nam). Tại đây, Đoàn công tác đã chia thành từng nhóm, trực tiếp hướng dẫn những người có tên trong danh sách được phê duyệt lập hồ sơ xin nhập quốc tịch Việt Nam. Nhiều người trong số họ không biết chữ, không nói rõ tiếng Việt, không nhớ chắc chắn thông tin về nhân thân, về cha mẹ, về con... nên đã gây không ít khó khăn cho Đoàn công tác. Được sự hỗ trợ của cán bộ địa phương (cán bộ xã, già làng trưởng bản...), công tác điền tờ khai xin nhập quốc tịch, lý lịch cá nhân... dần dần cũng đạt hiệu quả.
Với sự phối hợp tích cực của Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị, Phòng Tư pháp huyện Hướng Hóa và UBND xã A Dơi, sau 2 ngày làm việc, Đoàn đã hoàn tất hồ sơ của 114 trường hợp xin nhập quốc tịch Việt Nam. Như vậy, theo danh sách đã được phê duyệt, tại xã A Dơi chỉ còn lại 165 trường hợp cần hoàn thiện hồ sơ. Theo đề nghị của đồng chí Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị, thì tới đây Sở sẽ báo cáo UBND tỉnh để chỉ đạo, hướng dẫn huyện, xã làm nốt, sau khi Kế hoạch triển khai được tỉnh phê duyệt.
Về thủ tục, sau khi hoàn tất hồ sơ, UBND tỉnh sẽ báo cáo Bộ Tư pháp; Bộ trưởng Bộ Tư pháp sẽ thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ ký tờ trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định cho số người này được nhập quốc tịch Việt Nam.
Mặc dù mới chỉ là việc được hướng dẫn lập hồ sơ, chụp ảnh, lấy dấu vân tay, nhưng tất cả bà con đều tỏ ra vui mừng khôn xiết. Bởi biết rằng, sắp tới đây họ sẽ được nhận Quyết định của Chủ tịch nước cho nhập quốc tịch Việt Nam, trở thành công dân Việt Nam. Thay mặt những người đến làm thủ tục, ông Trưởng bản A Dơi Mới hồ hởi cho biết: sắp có quốc tịch, chúng tôi không còn là người “sống chui” nữa, vui mừng lắm, chắc chắn sẽ tổ chức ăn mừng để đón nhận quốc tịch Việt Nam, vì đây là sự kiện quan trọng nhất của bản làng mà chúng tôi chờ đợi đã mấy chục năm rồi.
Với kết quả, kinh nghiệm, cách thức tiến hành ở xã A Dơi, tới đây Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị sẽ chỉ đạo, hướng dẫn tiếp cho số bà con còn lại của tỉnh (hơn 740 trường hợp nữa) lập hồ sơ xin nhập quốc tịch Việt Nam. Đồng chí Hoàng Kỳ - Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Trị cam kết sẽ chỉ đạo quyết liệt, ưu tiên tập trung nhân lực để giúp bà con sớm hoàn tất thủ tục. Bên cạnh đó, Sở Tư pháp sẽ báo cáo, xin chủ trương của UBND tỉnh cho rà soát để bổ sung những trường hợp còn sót chưa được đưa vào danh sách - là những trường hợp thuộc đối tượng của Thỏa thuận - để trình Trưởng đoàn biên giới phê duyệt nốt, kịp giải quyết hết, dứt điểm cho bà con trước tháng 6/2019./.
Phòng Quản lý Quốc tịch, Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực.